Roślinne komórki macierzyste

5
6414
Komórki macierzyste w kosmetologiii
Komórki macierzyste pozyskuje się w warunkach laboratoryjnych | fot.: Fotolia

W świetle doniesień prasowych, potencjał komórek macierzystych może doprowadzić do rewolucji w lecznictwie. Wyróżnia się, m.in. zdolność tego typu komórek do przeciwdziałania chorobie Alzheimera, Parkinsona lub możliwość regeneracji zniszczonych tkanek czy narządów. Odkrycie komórek macierzystych niemal natychmiast znalazło swoje zastosowania także w kosmetologii. Szczególnie ważne są w tym ujęciu komórki roślinne – ich ekstrakty stosowane w preparatach są bezpieczne, uzyskiwane w sterylnych warunkach i, co ważne, wyróżniają się niezwykłą skutecznością działania.

Trochę historii

Wszystko zaczęło się w 1981 roku, wówczas po raz pierwszy udało się wyizolować kolonie mysich zarodkowych komórek macierzystych, zwanych komórkami ES (embryonic stem cells). Po tym odkryciu ruszyła lawina badań. Kolejno uzyskiwano komórki macierzyste z zarodków naczelnych (2001) i szczurów (2008). W 2007 roku Martin Evans odebrał Nagrodę Nobla za „odkrycie zasad użycia zarodkowych komórek macierzystych do modyfikacji genetycznych myszy”.

Czym właściwie są komórki macierzyste?

Komórki macierzyste, inaczej nazywane komórkami pnia, to fenomen natury. Występują we wszystkich organizmach zwierzęcych i roślinnych. Komórki te wyróżniają się przede wszystkim możliwościami podziałów oraz przeistaczania się w inne oraz dają potencjał wzrostu i naprawy uszkodzeń. I choć zachowują zdolność podziału przez całe życie, to niestety ich liczba z wiekiem maleje.
Wśród komórek macierzystych wyróżniamy (podział ze względu na zdolność do różnicowania się):

  1. Komórki totipotencjalne
  2. Komórki multipotencjalne
  3. Komórki unipotencjalne

Komórki totipotencjalne – to takie komórki macierzyste, które mogą przeistoczyć się w każdą komórkę organizmu. Często określa się je mianem „mogących wszystko”.
Komórki multipotencjalne – to komórki o ograniczonych możliwościach.
Mają zdolność podziału i różnicowania się do wielu rodzaju komórek, natomiast nie do wszystkich (np. w obrębie mezodermy mogą dać początek komórkom szpiku, krwi lub mięśni).
Komórki unipotencjalne – takie komórki dzieląc się prowadzą do powstania jednej komórki macierzystej oraz drugiej, zdolnej do różnicowania się w określony typ komórek. Komórki unipotencjalne są obecne m.in. w naszej skórze (komórki warstwy ziarnistej naskórka regenerujące naskórek).

Roślinne komórki macierzyste

Rośliny to niewyczerpane źródło cennych substancji pozyskiwanych na użytek kosmetologii i medycyny. Otrzymane z nich substancje mają częstokroć właściwości analogiczne do ludzkich, czy zwierzęcych, wyróżniają się jednak dużym bezpieczeństwem stosowania. Przykładem takiego działania mogą być fitohormony, czyli analogi roślinne hormonów płciowych, które nie zaburzają gospodarki organizmu. W przeciwieństwie do stosowanych w ubiegłym wieku pochodnych zwierzęcych, czy nawet ludzkich, fitohormony roślinne pozostają bowiem jedynie w strefie wierzchnich warstw skóry.
W obrębie tkanki twórczej roślin są tak zwane wierzchołki wzrostu. To w nich następuje proces wzrostu rośliny przez systematyczny podział komórek. Komórki macierzyste znajdujące się w wierzchołkach wzrostu, pozwalają roślinom na budowę nowych organów przez całe ich życie. Wszystkie  części roślin, liście, łodygi, kwiaty i nasiona powstają z komórek niewielkiej tkanki zajmującej wierzchołkową część łodygi.
To różnica w stosunku do zwierzęcych komórek macierzystych, które, po tym jak zwierzę przestaje być embrionem, mogą produkować tylko specyficzny rodzaj tkanki. Dzięki temu rośliny mogą rosnąć przez wiele lat, rozwijać się i tworzyć zróżnicowane organy z komórek macierzystych.

Pozyskiwanie roślinnych komórek macierzystych:

  • Drzewo arganowe – jest  starożytnym drzewem berberyjskim,  występującym tylko w południowo-zachodniej części Maroka. Wykształciło w sobie nieprawdopodobną odporność na ekstremalne warunki wysokiej temperatury, silnego wiatru czy też niedoboru wody. Kiełki drzew, pochodzących z kontrolowanych hodowli, rani się, a w miejscu zranienia rośliny tworzą się nowe komórki. Surowiec ten, nazwany PhytoCellTec Argan, według badań in vivo, wykazuje się skutecznością w zwalczaniu zmarszczek i cellulitu.
  • Szwajcarska jabłoń – jabłoń Uttwiler Spatlauber, ta stara odmiana jabłoni jest odporna na złe warunki atmosferyczne oraz różne choroby. Bardzo dobrze zabezpiecza swoje komórki przed czynnikami szkodliwymi i wysychaniem. Ekstrakt zabezpiecza komórki przed szkodliwym promieniowaniem UV , ponadto stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny.
  • Róża alpejska – Roślina rosnąca na wysokości 3200 metrów. Jej liście pozostają zielone nawet podczas zimy. Posiada zdolność przetrwania pomimo palącego słońca, niedoboru wody oraz skrajnie niskich temperatur. Ekstrakt z komórek macierzystych róży doskonale zabezpiecza skórę przed promieniowaniem UV, znacząco redukuje zmarszczki oraz rumień.
  • Czarne winogrono – stara odmiana winorośli Gamay Teinturier Freaux. Zawiera ogromną ilość antocyjanów o właściwościach silnie antyoksydacyjnych. Ekstrakt z komórek macierzystych winogron chroni przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB oraz zabezpiecza przed czynnikami odpowiedzialnymi za fotostarzenie się skóry.
  • Liście pomidora – źródłem komórek macierzystych są liście. Preparat kosmetyczny, zawierający wyciąg z liści pomidora chroni skórę przed toksycznym działaniem metali ciężkich, które wywołują stres oksydacyjny (spowodowany zbyt dużą ilością wolnych rodników). Ekstrakt zabezpiecza w ten sposób DNA komórki przed uszkodzeniem powodowanym właśnie przez wolne rodniki.
  • Mikołajek nadmorski, roślina należąca do rodziny słonorośli – dzięki obecnym
    w komórkach substancjom ochronnym, ma zdolność przetrwania w ekstremalnie trudnych warunkach środowiskowych. Ekstrakt z komórek macierzystych tej rośliny wykazuje działanie przeciwzapalne oraz ochronne przed działaniem wolnych rodników. Ponadto ma właściwości odmładzające, wzmaga produkcję kolagenu i glikozydoaminoglikanów oraz porządkuje strukturę naskórka.

Skuteczność ekstraktów pochodzących z komórek macierzystych została potwierdzona w licznych testach in vitro na komórkach ludzkiej skóry oraz w badaniach in vivo przeprowadzanych na ochotnikach. Im trudniejsze warunki do życia roślin, tym silniejsze działanie protekcyjne i pobudzające odnowę danego ekstraktu z komórek macierzystych.

Komórki macierzyste w kosmetologii i kosmetyce

Na rynku kosmetycznym znajduje się  wiele preparatów zawierających roślinne komórki macierzyste. W kosmetologii stosuje się je jako bazę do specjalistycznych zabiegów odmładzających. Zależnie od częstotliwości wykonywania, pozwalają na uzyskanie efektu „bankietowego” lub, przy zastosowaniu serii, wyraźnego odmłodzenia skóry. Poleca się stosowanie takich zabiegów już od 35. roku życia. Komórki macierzyste występują także w kosmetykach do codziennej pielęgnacji.
Wśród obydwu grup  możemy na szczególną uwagę zasługują:

  • serum z roślinnymi komórkami macierzystymi, które aktywuje komórki macierzyste skóry do regeneracji (może być wprowadzone przez sonoforezę, mezoterapię bezigłową, mezoterapię mikroigłową lub wmasowane manualnie)
  • emulsje – sprzyjają procesom naprawczym
  • kremy – zwiększają naturalną zdolność skóry do regeneracji i odbudowy,
    w pielęgnacji domowej używane są na dzień i na noc, w gabinecie kosmetycznym stosuje się je na zakończenie zabiegu
  • maska algowa do twarzy (produkt do użytku profesjonalnego) – uelastycznia, zwiększa napięcie, intensyfikuje procesy regeneracji
  • ampułki – wzmacniają witalność i blask skóry, przedłużają aktywność fibroblastów
  • kremy pod oczy – spłycają zmarszczki, regenerują skórę wokół oczu
  • fluidy – zapewniają odnowę skóry, chronią komórki przez wydłużenie ich cyklu życiowego
  • płaty kolagenowe (produkty do użytku profesjonalnego) przedłużają młodość skóry, poprawiają jej wygląd
  • kwas glikolowy z komórkami macierzystymi (preparat wyłącznie do użytku profesjonalnego) – niweluje zmarszczki oraz niedoskonałości skóry, działa seboregulująco, zmniejszają aktywność tyrozynazy

 

Bibliografia:

  • W. Korohoda, Inżynieria komórkowa i tkankowa na początku XXI wieku – nowe nadzieje i nowe zagrożenia, Prace Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU, Kraków 2003,
  • W. Korohoda, Współczesne możliwości inżynierii komórkowej z wykorzystaniem komórek macierzystych, [w:] Bioetyka polska, red. T. Biesaga, Kraków 2004
  • Les Nouvelles Esthetiques&spa: Komórka macierzysta – fenomen natury, 5/2013

 Emilia Rechul